سالی 35 میلیون تن دور ریز غذا در ایران! این عدد را چند بار در ذهن‌تان تکرار کنید! حتی بدون تکرار کردن هم، دود از سر آدم بلند می‌کند! این رقم، معادل غذای 15 میلیون نفر است. سهم شما از این رقم چقدر است؟ بله، شما! لطفا با خودتان روراست باشید!
هدر رفت مواد غذایی، طیف وسیعی دارد؛ از ضایع شدن محصولات کشاورزی گرفته تا دور ریز غذا و محصولات غذایی در منازل، رستوران‌ها و سایر اماکن. بر اساس آمارها 30 درصد ضایعات مربوط به نان، 30 تا 50 درصد مربوط به میوه‌ها و سبزیجات و 10 درصد مربوط به برنج است. 25 درصد هم به خرما اختصاص دارد.
انتشار این آمار از سوی فائو در حالی صورت می‌گیرد که طبق بررسی‌های انجام شده از سوی بانک مرکزی ایران، کاهش قدرت خرید خانوارهای ایرانی در ١٠سال گذشته، سبد غذایی مردم را دستخوش تغییرات ناخوشایندی کرده است. براین اساس هزینه مواد غذایی در سبد خانوار ایرانی به حدود یک‌چهارم رسیده و علاوه بر این، میزان مصرف تمامی کالاهای اساسی به جز مرغ و تخم‌مرغ با کاهش چشمگیری روبه‌رو بوده است.
بانک مرکزی همچنین گزارش می‌دهد که میزان افزایش قیمت سالانه مواد غذایی در ایران، بالاتر از متوسط نرخ تورم کالاها بوده، به‌گونه‌ای که با قیاس دستمزدها نسبت به هزینه‌ها، خانواده‌های فقیر با اختلاف چشمگیری نسبت به قشر مرفه، ناچارند بخش اعظمی از درآمد خود را صرف خرید مواد غذایی کنند. با این احوال و در شرایطی که بسیاری از خانوارها حتی کمتر از میزان مورد نیاز، مواد غذایی مصرف می‌کنند، هدر رفت سالی 35 میلیون تن مواد غذایی را دیگر نمی‌توان به راحتی نادیده گرفت و از کنار آن گذشت!
قدیر رجب‌زاده، رئیس پژوهشکده صنایع غذایی ایران در این باره حرف‌هایی دارد که خواندن‌شان را به شما توصیه می‌کنیم: «آمار و ارقامی که از سوی نهادها و مراجع مختلف در رابطه با هدررفت مواد غذایی ارائه می‌شود، متفاوت است. البته با توجه به اینکه فائو یک سازمان معتبر بین‌المللی است، نمی‌توان آمارهای ارائه شده از سوی آن را دور از واقعیت دانست. حتی با فرض اینکه آمارها کاملاً مطابق با واقعیت نباشد و مثلاً به جای 35 میلیون تن، 25 میلیون تن هدررفت مواد غذایی در سال داشته باشیم، باز هم نگران کننده است. البته ما در کنار آمار فائو، آمارهای رسمی خودمان را هم داریم؛ از جمله آمارهای مربوط به مرکز پژوهش‌های مجلس که دو سال پیش ارائه شد و بر اساس آن، میزان واردات محصولات غذایی در کشور با میزان ضایعات این محصولات برابری می‌کند. بر همین اساس تنها ضایعات نان، نزدیک به 3 میلیارد دلار هزینه به دولت تحمیل می‌کند».
بر اساس اعلام فائو، در خاورمیانه هر سال 210 کیلوگرم ماده غذایی به ازای هر نفر به هدر می‌رود و این نشان می‌دهد که مردم خاورمیانه به لحاظ فرهنگی، پرمصرف و البته اسرافکار هستند. با یک ضرب و تقسیم ساده، می‌فهمیم که این آمار در ایران حتی بالاتر است. در ایران به ازای هر نفر، 375 کیلوگرم مواد غذایی در سال هدر می‌رود. حالا دیگر خودتان محاسبه کنید با این میزان چند گرسنه را می‌توان سیر کرد!
رجب‌زاده، دلیل میزان هدررفت بالای مواد غذایی را در ایران در دو بخش تشریح می‌کند: «هدررفت مواد غذایی در ایران یا ریشه فرهنگی دارد یا به دلیل مشکل تکنولوژیک است. با وجود اینکه در تمام تعالیم دینی و فرهنگی ما، اسراف عملی نکوهیده عنوان شده اما متأسفانه شاهد هدررفت بالای مواد غذایی هستیم. به عنوان مثال خیلی از مردم فکر می‌کنند، وقتی میهمان دارند باید به اندازه‌ای غذا درست کنند که مقدار زیادی از آن در سفره اضافه بیاید وگرنه جلوی میهمان بد است. متأسفانه این فرهنگ غلطی است که میان بسیاری از خانواده‌ها رواج دارد. خیلی از مردم هم اصولاً نسبت به نحوه مصرف، آگاهی لازم را ندارند و به منابع و سرمایه‌های ملی بی‌توجه هستند و نمی‌دانند چه میزان آب برای کشاورزی مصرف می‌شود».
بخشی از هدررفت مواد غذایی هم دلیل تکنولوژیک دارد. چنانچه رئیس پژوهشکده صنایع غذایی ایران در این باره می‌گوید: «یک اصل اساسی وجود دارد و آن این است که محصول خوب با ماندگاری بالا، دورریز کمتری دارد. ما در بحث نان، ضایعات زیادی داریم که بخش عمده‌ای از آن به دلیل کیفیت پایین است. البته ارزان بودن محصولی مثل نان هم تأثیر زیادی در هدررفت آن دارد. در مورد سایر مواد غذایی هم همینطور است و محصولاتی که قیمت پایین‌تری دارند، بیشتر هدر می‌روند. ماندگاری بالا و حفظ کیفیت مواد غذایی، عاملی است که مانع هدررفت آن می‌شود. در این رابطه، دولت باید در بحث صنایع غذایی سرمایه‌گذاری کند. چرا که فرآوری و استفاده از تکنولوژی جدید، نیازمند تغییر زیرساخت‌های کارخانه‌های صنایع غذایی است. در اینجا بسته‌بندی هم اهمیت زیادی دارد. بسته‌بندی خوب، کیفیت و ماندگاری محصول غذایی را بالاتر می‌برد. هم‌اکنون از روش‌های بسته‌بندی همچون اتمسفر اصلاح شده، کامپوزیت جدید، اسپتیک و بسته‌بندی در خلأ در کل دنیا استفاده می‌شود. در ایران هم از برخی از این روش‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال بسته‌بندی اسپتیک برای لبنیات و آجیل کاربرد دارد، اما تمام زیرساخت‌های لازم برای بسته‌بندی اصولی وجود ندارد. البته باید توجه داشت که بسته‌بندی، تنها بخشی از فرآیند فرآوری مواد غذایی است».
بگذارید برگردیم به اوایل گزارش! طبق آمارها 10 درصد ضایعات مواد غذایی مربوط به برنج است. همان برنجی که برای هر کیلو از آن تا زمان برداشت، حدود هزار و 700 لیتر آب مصرف می‌شود. با این همه، دیس‌های نیمه برنج گاهی به راحتی در سطل‌های زباله خالی می‌شوند. کافی است این بار که به رستوران می‌روید به ته مانده بشقاب‌ها نگاهی بیندازید. حتی بشقاب خودتان! بله، خود شما. تا به حال چند بار این کار را کرده‌اید؟ اسمش اسراف است. فرقی هم نمی‌کند به چه دلیلی باشد. آن طور که رئیس پژوهشکده صنایع غذایی ایران می‌گوید، اسراف و هدر دادن برنج و سایر محصولات غذایی در میان خانواده‌های مرفه رایج‌تر است و گاه امری عادی تلقی می‌شود. اینجاست که باید با فرهنگ سازی، مدیریت مصرف را به خانواده‌ها آموزش داد؛ هم پرخوری و هم اسراف مقوله‌هایی هستند که به شدت در دین هم نسبت به آنها تذکر داده شده و مسلمانان را از این اعمال نهی کرده است.
با توجه به فرا رسیدن ماه رمضان و برگزاری مراسم افطاری، توجه به استفاده صحیح و جلوگیری از اسراف باید بیشتر از هر زمان دیگر مورد توجه قرار گیرد. تجسم کنید سفره‌های پر و پیمان افطاری را که هیچ کم و کسری ندارند و زیادتر از حد مصرف میهمانان هم تدارک دیده شده‌اند! در مقابل به یاد آورید که تعداد زیادی از مردم در سراسر دنیا و کشور خودمان دچار سوء تغذیه هستند! آیا همه این ها مسئولیت انسانی و شرعی ما را در مقابل هم نوعان مان یادآوری نمی کند؟
منبع: روزنامه ایران
برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه ما بپیوندید:
نظرات کاربران
واقعا این موضوع بین ایرانی ها بسار شایع هست،،،من بارها وبارها قلبم از دیدن اسراف بین ما ایرانی ها به درد اومده،خوشبختانه من سه ساله که ازدواج کردم اما در موضوع صرفه جویی نه تنها در مورد غذا بلکه در مورد ساده ترین مسایل زندکی زبانزدهستم،به طوریکه پدر همسرم که هفتاد سالشه همیشه از همسرم میخواد که به حرفای من تو امور اقتصادی گوش کنه،،از طرف دیکه باید این رو هم بگم که ما در نزدیکانمون کسانی رو داریم که معتقدند هر خانواده آشغال بیشتری تولید کنه مرفه تر وبه قول معروف با کلاس تره،یا کس دیکه که معتقده اگه غذا اضافه بیاد و دور ریخته بشه بهتره تا سر میز غذا دیس غذا خالی بمونه برای چشم وهم چشمی،،،من از این تفکرات واقعا رنج مییبرم،ویژه تر زمانیکه میبینم چنین تفکراتی روحتی قشر تحصیلکرده ما که همه با عنوان خانم یا آقای دکتر که خیلی هم قبولشون دارن صداشون میزنن،و اسراف براشون نشانه ی شخصیت و با کلاس بودنه
