مستندمسابقه خانه ما

تهیه‌کننده مسابقه تلویزیونی «خانه ما» گفت: این مسابقه حول محور خانواده شکل گرفته است و تلاش ما این است که حضور خانواده‌های پرجمعیت‌تر در برنامه بیش‌تر شود اما به دلیل بافت جامعه ما این امکان کم‌تر شده است.

به گزارش سایت خانه ما و به نقل از خبرگزاری فارس، مسابقه «خانه ما» چندسالی است که از قاب تلویزیون، مهمان خانه‌های ما می‌شود. مسابقه‌ای که با حضور مردم ساخته شده و تلاش دارد در رقابتی جذاب و ساده، هم راه‌های زندگی آسان را به تصویر بکشد و هم با استفاده از تجربه خانواده‌های شرکت کننده، فوت‌ و فن‌هایی برای کسب درآمد خانگی و رمزهایی برای مهارت بیشتر در زندگی به مخاطبان خود بیاموزد.

فصل جدید این مسابقه در شهر مشهد تولید شده و فصل نوروزی نیز در بوشهر تصویربرداری خواهد شد. همین موضوع بهانه‌ای شد برای گفت‌وگو با «حسین افشار» تهیه‌کننده این مسابقه که در ادامه می‌‌خوانید:

ساختار مسابقه «خانه ما» به این شکل است که هر فصل در یکی از شهرهای ایران ضبط می‌شود. درباره دلیل انتخاب این شهرها توضیحی می‌فرمائید؟

– ما هر سری در ثبت نام‌ها نگاه می‌کنیم که کدام شهر غیر تکراری ثبت نام بیشتری داشته است. برای مثال تهران همیشه یکی از شهرهایی است که تعداد ثبت نامی‌هایش از همه شهرها بیشتر است به این دلیل که جمعیتی که در تهران زندگی می‌کنند به شدت بیشتر از سایر شهرهای ایران است و به همین دلیل ما همیشه تعداد درخواست‌های شرکت‌کننده‌هایمان از تهران بیشتر است. بر همین اساس اولویت اولمان شهر غیر تکراری که بیشتر ثبت نام کرده‌اند هست.

در سری قبلی دیدیم که تعداد ثبت نام کننده‌هایمان بیشتر از شیراز هستند و حدود ۸۰۰ نفر ثبت نام کرده بودند. طبیعی است که شاید سایر شهرها بگویند ما جمعیت کمتری به نسبت شهرهای دیگر داریم و در حقمان اجحاف می‌شود. به همین دلیل ما داریم روی غیر تکراری بودنش اصرار می‌کنیم لذا از پرجمعیت‌ها به کم جمعیت‌ها در فصل‌های بعدی خواهیم رسید و انتخاب شیراز هم بر همین مبنا است.

نکته‌ای که وجود دارد این است که افراد بسیاری در این مسابقه ثبت نام می‌کنند. خانواده‌ها بر اساس چه معیاری در این برنامه گزینش و انتخاب می‌شوند؟

– در این بخش معیارهای زیادی مد نظرمان است چراکه یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی است که باید در این مسابقه در نظر بگیریم. حدود ده الی پانزده مورد است که برای انتخاب شرکت کننده‌ها باید در نظر بگیریم و آن را رعایت کنیم. برای مثال اولین گزینه‌ای که برایمان مهم است این است که خانواده‌های پنج نفره بیشتر هستند یا خانواده‌های شش نفره و یکی از اصولی که در نظر می‌گیریم این است که باید تعداد جمعیت خانواده‌ها تقریبا برابر باشد و نمی‌شود که خانواده دو نفره با خانواده شش نفره با هم در یک رقابت قرار بگیرند. اصرارمان هم این است که حتما خانواده‌ها بیش از سه نفر باشند چراکه دوست داریم از هر گروه سنی در این برنامه حضور داشته باشند و با بچه‌ها و نوجوان و جوان‌ها چالش داشته باشیم و به عبارتی با آنها سر و کله بزنیم چراکه به جذابیت کار اضافه می‌کند.

یک خانواده دو نفره در جای خود و برای برنامه‌ای مناسب همان سن جذاب است اما برای تولید یک برنامه خانوادگی هر چه تعداد فرزندان خانواده بیشتر باشد، مفهوم خانواده را بیشتر و بهتر به مخاطب می‌رساند و هم اینکه غیر قابل پیش بینی بودن بچه‌ها و رفتار و کارهایی که ناخودآگاه از آنها سر می‌زند، قصه‌های بیشتر و بامزه‌تری را به همراه خواهد داشت. بنابراین در ثبت نام‌ها دچار ریزشی خواهیم شد چراکه برخی از این خانواده‌ها تعداد فرزندان کمتری دارند و در نهایت ممکن است از بین ۱۵۰۰ ثبت نامی ۴۰۰ نفر باقی بمانند.

همین تعداد ۴۰۰ نفری که باقی می‌مانندباید با ملاک این که از قشر متوسط بالاتر، متوسط و متوسط به پایین تر هستند در مسابقه حاضر شوند. چون شرایط عادلانه است و همه یک میزان پول دریافت می‌کنند، اما برایمان مهم است که تنوع سبک زندگی هم در کار وجود داشته باشد.

موضوع بعدی کاریزما است به این معنی که خانواده‌ها کاراکترهای جذابی داشته باشند که جلوی دوربین، مخاطبان با آنها ارتباط برقرار کنند. البته منظورم از کاراکتر و کاریزما داشتن این نیست که همه خوب باشند. منظور این است که برای مثال اگر فردی تنبل است، تنبل کاریزماتیک باشد. اگر فردی ولخرج است، ولخرج کاریزماتیک باشد. عصبانی، عصبانی کاریزماتیک و شوخ طبع،‌ شوخ طبع کاریزماتیک باشد. در واقع کاریزما داشتن در جنبه شخصیت فردی یکی از ملاک‌های مهمی است که به جذابیت برنامه کمک می‌کند.

در این مسابقه، اولویت‌ها و هدف‌گذاری‌هایتان برای سبک زندگی در چیست؟

– چند محور در این بخش وجود دارد. یکی از توجه‌هایمان این است که خانه ما مهم ترین سند تاریخی زندگی دهه نود مردم عادی ایران در کل ادواری است که برگردند و این تاریخ را مطالعه کنند، خواهند شد. حال این سند می‌تواند در همه بخش‌ها کاربرد داشته باشد. سند اقتصادی نیز یکی از این سندهایی است که ما برای آن هدفگذاری کردیم. برای توضیح این بخش نیز باید بگویم نگاه ما کمتر مصرف کردن یا حداقل مصرف نبوده است بلکه مهم ترین هدف ما این بوده نشان دهیم که چطور می شود با توجه به تورم بهتر زندگی کرد. ما هیچ سند تصویری که تا این اندازه به زندگی عامه مردم نزدیک باشد نداشتیم. بارها گفتم که «خانه ما» یک فرمت ایرانی امیدبخش است که در شرایط فعلی جامعه ایرانی که وضعیت معیشت سخت شده است می‌خواهد بگوید در چنین اوضاعی هم می‌شود خوب زندگی کرد و شاد بود.

از دیگر اهداف و اولویت‌های خانه ما نیز می‌توان به این اشاره کنم که فرمتی از جنس فرمت ایرانی امیدبخش و رویاپردازانه دارد تا به ما انگیزه زندگی بهتر را بدهد. فرمتی که حالا جهانی هم شده و برای مردم فارسی زبان منطقه نیز جذابیت دارد و به جایی رسیدیم که قصد خریداری این فرمت را از ما دارند.

شاید حالا بگویند مردم جلوی دوربین طور دیگری رفتار می کنند و ما تمام تلاشمان را در این زمینه به کار بستیم تا طور دیگری جلوی دوربین رفتار نکنند. حتی مخاطبین ما روی این صحه می‌گذارند که چقدر دوربین شما با مخاطب صمیمی است. لذا در حوزه سبک زندگی می توانیم بگوییم خانه ما مهم ترین سند تاریخی تولید شده از زندگی مردم در دهه 90 در فرهنگ عامه در کل کشور در خرده فرهنگ های استان های مختلف است. طبیعتا به این دلیل که ما با زندگی عامه مردم سر و کار داریم به طور دائم به فرهنگ عامه اشاره داریم و شما به عنوان مخاطب، غلط و درست را در دوربین می‌بینید و این امکان برایتان وجود دارد که این خانواده‌ها را با هم قیاس کنید و این مهم است که کدام بهتر رفتار کردند. از طرفی مخاطب این را در ذهنش تمرین می کند و آن خانواده که بهتر رفتار کرده‌اند را به عنوان الگوی خود قرار می‌دهد و در ذهنش می‌ماند، بدون اینکه ما بخواهیم اشاره ای به این ماجرا داشته باشیم و اینکه بخواهیم مخاطب را به این سمت هدایت کنیم. در نتیجه این مقایسه ها در ذهن مخاطبانمان باقی می ماند.

با توجه به اینکه ساختار این برنامه به شکلی است که در فرم نیز به حضور فرزندان در خانواده اهمیت بسیاری می دهد، شما در این مسابقه سعی دارید تا چه اندازه به بحث خانواده نزدیک شوید؟

– «خانه ما» حول محور خانواده ما شکل گرفته است و مرکز و محوریت آن خانواده است. از طرفی خودمان دوست داریم به سمت خانواده هایی با جمعیت بالاتر برویم برای مثال دوست داریم خانواده های هشت نفره را برای شرکت در این مسابقه دعوت کنیم اما متاسفانه نوع زندگی در جامعه فعلی به سمتی رفته که الان خانواده ها تعداد فرزندان کمتری به نسبت گذشته دارند و عملا نمی توانیم روی این گزینه فکر و سرمایه گذاری کنیم. معتقدیم هرچه تعداد اعضای خانواده ها بیشتر باشند، مسابقه ما نیز می تواند جذاب تر باشد.

تا به حال بازخوردی در این زمینه داشتید درباره اینکه خانواده‌هایی که تعداد فرزندانشان بیش از یکی بوده از خانواده‌های کم فرزند بیشتر استقبال کرده باشند؟ یا اینکه شما بدانید سبک زندگی این افراد بر محوریت خانواده برایشان بسیار مهم است؟

– واقعیت این است که این موضوع خیلی مورد مطالعه مان نبوده است اما آماری که در افکارسنجی مان داریم احساس می کنیم بحث خانواده در دوره ای در ایران کمی مغفول شد اما این روزها استحکام خانواده ها برای خیلی از افراد بسیار جدی شده است. کاری به رسانه و نهادهای مختلف و سیاست گذاری های دولت ندارم اما به نظر می رسد توجه مردم هم در این سال ها به خانواده بیشتر شده است. اگر یک دهه کمی از این جریان فاصله گرفتند اما الان دوباره دارند به صورت بسیار جدی به سمت بازسازی اهمیت خانواده گرایش بیشتری پیدا می کنند. مسابقه «خانه ما» در حال حاضر مخاطب خوبی دارد با این که هیچ سلبریتی و ستاره ای هم ندارد و مسابقه ای است که به فرهنگ عامه مردم می پردازد.

قطعا به عنوان برنامه ساز، یکی از اهداف ذکر شده برایتان اولویت بیشتری دارد. کدام یک از این وجوه، اهمیت ویژه ای دارد؟ به این دلیل که در «خانه ما» در کنار فرهنگ سازی در سبک زندگی، مدیریت و هدفمندسازی مسائل مالی توسط خانواده ها را هم در راس امور قرار دادید. همه اینها را در کنار یکدیگر چطور دسته بندی می کنید و هدفگذاری تان در مسائل مالی به چه صورت است و مخاطب شما قرار است چه چیزی را آموزش ببیند؟

– ما یک برنامه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی نمی سازیم بلکه ما داریم یک برنامه خانوادگی می سازیم. نهاد خانواده کوچک ترین نهاد اجتماعی است و در این نهاد هم اقتصاد هست هم فرهنگ، تربیت، مسائل اجتماعی، ارتباطی است. خانواده در حقیقت مینیاتوری از کل جامعه است و تفکیک کردن اینها نیز اشتباه است. یعنی وقتی ما مسئله ای اقتصادی را اقتصادی برش می دهیم الزاما به جواب صحیحی نمی رسیم. ما باید همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، تربیتی را با هم مخلوط کنیم تا بتوانیم به یک نتیجه درست برسیم.

در حال حاضر در دنیا اغلب رشته ها به صورت میان رشته ای شده است و پل های ارتباطی بسیاری بین رشته های مختلف زده اند تا دانشمندانی تربیت کنند که بتوانند به چند متغیر با هم فکر کنند. لذا خانه ما یک مرجع خوب در دسته بندی برنامه های خانوادگی است به این دلیل که در آن هم مسائل اجتماعی، هم فردی و هم جمعی، اقتصادی و اجتماعی همگی را با هم دارد.

نکته دیگری هم که درباره مسابقه «خانه ما» وجود دارد این است که این برنامه طراحی سختی برای سازندگان خود داشته است؟

– بله درست است، آن هم از این جهت که ما از همان ابتدا نمی‌خواستیم کم مصرف کردن را توصیه کنیم بلکه هدفمان این بود که درست مصرف کردن را به مردم گوشزد کنیم. قبل از اینکه انتخاب مردم را به عنوان معیار برنده شدن قرار دهیم، چالش‌های زیادی داشتیم و وقتی که انتخاب مردم شد درست شد چون که خانواده ها تمایل زیادی به کمتر هزینه کردن پیدا کرده بودند و ما این را نمی‌خواستیم. این که ضربدر ۱۰۰ می‌شود و دنبال جایزه بیشتر هستند خب کمتر هزینه می‌کردند و به محض اینکه انتخاب مردم را به برنامه اضافه کردیم توانستیم این مشکل را حل کنیم و نشان دهیم نمی‌شود الزاما با کمتر هزینه کردن لایک گرفت! نباید خیلی زیاد و خیلی کم هزینه کرد، بلکه باید خوب و درست هزینه کرد. ما باید طوری رفتار کنیم که مردم بپسندند و در این سال ها به ما ثابت شده که مردم، تعادل را می‌پسندند.

رقم این هزینه‌ها را بر چه اساسی و چگونه انتخاب کردید؟ 

– ما از ۵۰۰ هزار تومانی که سال ۹۲ به شرکت کننده‌ها می‌دادیم الان به ۲ میلیون تومان رسیدیم و از ۳۰ میلیون تومان جایزه الان به ۶۰ میلیون تومان رسیدیم و این را هم بارها گفتم که چنین کاری یک سند اقتصادی برای آینده خواهد بود یعنی «خانه ما» به این دلیل که مجبور است روی نرخ تورم جامعه حرکت کند نمی‌شود با همان رقمی که در شروع برنامه و در سال ۹۲ به شرکت کننده‌ها می‌دادیم، الان و با توجه به این تورم موجود در بازار همان نرخ را بدهیم و به همین خاطر همین موضوع یک سند اقتصادی نیز به شمار می‌رود.

برنامه شما برای فصل‌های بعدی این مسابقه و به خصوص نوروز چه خواهد بود؟

-این بار به سواحل خلیج فارس رفته ایم و فصل نهم مسابقه در بوشهر ساخته می شود.

فکر نمی‌کنید جای مسابقه‌ای مثل «خانه ما» میان شبکه‌های اصلی تلویزیون خالی است؟

– شبکه نسیم یکی از شبکه‌های پرمخاطب سیما است و در کنار آن «خانه ما» از شبکه افق و مستند نیز پخش می‌شود. واقعیت این است که چون این برنامه با هویت شبکه نسیم گره خورده است نمی‌توانیم آن را از شبکه نسیم جدا کنیم، ‌مگر اینکه مدیران شبکه اقبالی نداشته باشند که اینطور نیست و خودشان خیلی از آن استقبال می‌کنند. حتی بازپخش «خانه ما» در شبکه‌های یک، دو و سه امکان پذیر نیست چراکه این سه شبکه قبول نمی‌کنند کاری که در شبکه نسیم پخش شده را بازپخش کنند.

«خانه ما» یکی از مسابقه‌هایی است که راوی، نقش مهمی در موفقیت و اجرای آن ایفا می‌کند.

– آنقدر این موضوع برایمان مهم است که از فصل اول تا الان راوی که پیمان طالبی است را تغییر ندادیم. آقای طالبی نیز به خاطر بازخورد خوبی که از مخاطب می‌گیرد، خانه ما را دوست دارد و ما او را به عنوان هویت برنامه می‌شناسیم.

قرار نیست که آقای طالبی از برنامه جدا شود؟

– نه اصلا. من هم این را تازه از رسانه ها شنیدم اما این اطمینان را می‌دهم که چنین موضوعی صحت ندارد و ما الان هم در حال ضبط هستیم.

متن روایت‌هایی که راوی آنها را می‌خواند بر چه اساسی نوشته می‌شود؟

– آقای عمادی به این دلیل که خودش کارگردانی کار را به عهده دارد نویسندگی را نیز انجام می دهد.

در حال حاضر و با گذشت ۸ فصل از این مسابقه، بازخوردها به چه صورت است؟

– از بازخوردها راضی هستیم و روز به روز به نظر مثبت مخاطبان افزوده شده است. «خانه ما» برنامه خاموش اما پرمخاطبی است و رسانه‌ ها خیلی روی این مسابقه مانور نمی‌دهند که دلیلش عدم حضور سلبریتی‌ها است. شاید برایتان جالب باشد وقتی بچه‌ها و عوامل گروه در خیابان‌های شهرهای مختلف راه می‌روند،‌ مردم جلوی ما را می‌گیرند و می‌گویند شما خانه ما هستید؟ یعنی سبک فیلمبرداری این دوستان برای مردم آشنا است و هر جایی که می‌رویم همه از جمله مقام مسئول و غیر مسئول ما را می‌شناسند و این نشان می‌دهد که خانه ما یک پایگاه اجتماعی خوبی دارد.

این روزها فصل هشتم مستندمسابقه «خانه ما» به کارگردانی احسان عمادی و امین کفاش زاده، تهیه کنندگی حسین افشار و حضور حسام اسلامی به عنوان مشاور کارگردان، جمعه شب‌ها ساعت 19 از شبکه نسیم پخش می‌شود.

عوامل «خانه ما» عبارتند از کارگردان: سیداحسان عمادی و امین کفاش‌زاده، طراح و مشاور کارگردان: حسام اسلامی، تهیه‌کننده: حسین افشار، مدیر تولید و برنامه‌ریز: محسن مرادی، گروه فیلمبرداری: محمد رحیمی، هادی داوودی، علی‌اکبر عطایی و حسن ناحی، صدابرداران: سیوان محمودی و علیرضا سمرقندی و کارگردان پشت صحنه: حامد وقاری، محصول سازمان هنری رسانه ای اوج، تهیه شده در استودیو نوبین.

برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه ما بپیوندید: