مستندمسابقه خانه ما

این روزها، صبح که از خواب بیدار می شویم، به شدت با اصحاب کهف همذات پنداری می کنیم! هر بار موقع خرید یک ماده خوراکی ساده، با احتیاط از فروشنده می پرسیم «ببخشید! امروز قیمتش چنده؟!» و خیلی اوقات مجبوریم خرید مربوطه را به قفسه برگردانیم یا به فکر خرید یک جایگزین ارزان تر باشیم! در این مطلب یک گزینه ی جذاب و ارزان برای پخت غذا را به شما معرفی خواهیم کرد: دال عدس.

دال عدس چیست و با عدس چه فرقی دارد؟

دال عدس نوعی حبوبات است که در خانواده عدس طبقه‌بندی می‌شود طعم آن نیز برخلاف عدس نزدیک به مزه گوجه فرنگی است. دال عدس، شبیه عدس اما به رنگ نارنجی است و نسبت به آن اندازه‌ی کوچک‌تری دارد. کلا ماده ی شناخته شده ای در سفره غذای ایرانی نیست و بیشتر در جنوب کشور، محبوب و معروف است، اما به شدت مفید و خوشمزه است و غذاهای متنوعی از جمله خوراک، سوپ و آش می توان با آن تهیه کرد.

به طورکلی، حبوبات منبع غنی از فیبر و پروتئین هستند. اگر تصمیم دارید گوشت کمتری مصرف کنید، حتما حبوبات را در برنامه‌ی غذایی خود بگنجانید. پروتئین گیاهی حبوبات، منبع خوبی برای فسفر، روی و آهن است. اینجاست که دال عدس، به عنوان یک ماده غذایی خوشمزه و جذاب و ارزان، رخ می نماید!

از طرفی با وجود محدودیت های زمانی و به اصطلاح ضیق وقت! دال عدس گزینه بسیار مناسبی برای آشپزی است چون دال عدس خیلی زودتر از عدس معمولی (قهوه‌ای و سبز) پخته می‌شود و اگر فرصت زیادی برای آشپزی ندارید، می‌توانید به‌آسانی و در زمان اندک، یک خوراک دال عدس برای خود بپزید!

خواص دال عدس چیست؟

دال عدس دارای میزان زیادی پروتئین، کلسیم، اسید آمینه، فسفر، آهن و … است. فیبر و منیزیم موجود در دال عدس در حفظ سلامتی قلب و پیشگیری از ناراحتی‌های قلبی موثر است. به بیماران قلبی توصیه می‌شود که در هفته، دو مرتبه دال عدس میل کنند.

دال عدس دارای آهن فراوان است و به همین دلیل از کم خونی و سایر بیماری‌های جلوگیری کرده و همچنین از لخته شدن خون پیشگیری می‌کند. مصرف دال عدس به زنان شیرده توصیه می‌شود، زیرا باعث بالا رفتن حجم شیر آن‌ها می‌شود.

دال عدس به خاطر دارابودن مقدار زیادی ویتامین A در تقویت قدرت بینایی موثر است. این ویتامین نقش زیادی در جلوگیری از بیماری‌های چشمی دارد و باعث افزایش نور چشم می‌شود.

همچنین دال عدس به دلیل دارا بودن مقدار زیادی فیبر در تقویت دستگاه گوارش و درمان یبوست و التهابات روده، بسیار موثر عمل کرده و از بروز بیماری‌های گوارشی جلوگیری می‌کند. عدس قرمز، یک گزینه ی عالی برای افطاری یا سحری در ماه رمضان و وعده های غذایی صبحانه و شام است چون هم انرژی زیادی دارد، هم برای معده مفید است و هم هضمش راحت است. دو فنجان دال عدس 70 کیلوکالری انرژی دارد؛ در هنگام روزه داری هم به خاطر فیبر بالایی که دارد، برای مدت طولانی شما را سیر نگه می دارد؛ همچنین قبل از فعالیت‌های ورزشی، کار و یا کوه نوردی می‌توانید دال عدس میل کنید تا انرژی زیادی را در بدنتان ذخیره شود.

دال عدس به خاطر فیبر بالایی که دارد، باعث تنظیم میزان قند خون شده و در جلوگیری از بیماری دیابت نیز موثر است. مصرف آن بعد از وعده‌هایی غذایی، مانع افزایش قند خون می‌شود. محققان دریافته اند افراد دیابتی که دال عدس استفاده می‌کنند به میزان کمتری انسولین نیاز دارند.

جالب است که بدانید، پروتئین گوشت گاو و دال عدس مساوی است. با این وضعیت قیمت ها و گرانی گوشت، دال عدس می تواند گزینه ی مقرون به صرفه ای برای تامین پروتئین مورد نیاز بدن باشد.

دال عدس برای درمان درد‌های مفصلی کاربرد دارد. کسانی که از بیماری‌ آرتروز رنج می‌برند می‌توانند از این حبوبات برای درمان استفاده کنند. کلسیم موجود در آن از بروز بیماری‌های نرمی و پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.

با دال عدس چه غذاهایی می توان درست کرد؟

دال عدس از جمله موادی است که غذاهای متنوعی با آن می توان تهیه کرد، انواع خوراک، آش، سوپ، کوفته و کوکو از جمله این غذاها هستند. در این مطلب طرز تهیه خوراک دال عدس را برای شما خواهیم گفت. البته لازم است بدانید که این خوراک در نقاط مختلف کشورمان و حتی خارج از ایران به سبک های متفاوتی پخته می شود.

آیا دال عدس نفاخ است؟

دال عدس نیز مانند دیگر حبوبات نفاخ است و استفاده بیش از حد آن برای افرادی با معده ضعیف ممکن است مشکلاتی را به همراه داشته باشد. بهتر است قبل از پخت، 2-3 ساعت آن را خیس کنید.

آیا دال عدس چاق می کند؟

افرادی که دچار اضافه وزن هستند می‌توانند از خواص این ماده شگفت‌انگیز برای کاهش وزن و تناسب اندام بهره ببرند. فیبر بالای موجود در دال عدس احساس سیری را زودتر به فرد منتقل می‌کند و جلوی اشتهای کاذب و در نتیجه چاقی را می‌گیرد.

دال عدس طبع گرم دارد یا سرد؟

عدس به خودی خود، طبع سردی دارد اما دال عدس کمی گرم و البته خشک است و برای هضم، مقدار زیادی از آب بدن را جذب می کند و از این رو موجب یبوست می شود. پوسته ی این حبوبات و خود حبوبات، دو ماهیت مجزا از هم دارند و دال عدس همراه با پوسته ی آن، یک ملین و روان کننده شکم است.

آیا دال عدس حساسیت زاست؟

مصرف بیش از اندازه‌ی هر چیزی برای سلامتی مضر خواهد بود؛ عدس قرمز نیز از این قاعده مستثنی نیست. در اثر زیاده‌روی در مصرف عدس قرمز ممکن است دچار عوارض خاص ناشی از اسیدهای آمینه‌ی موجود در عدس قرمز شوید، و حتی به ناراحتی کلیه مبتلا شوید. در برخی موارد، به دلیل وجود مقدار زیادی پتاسیم در دال عدس، مصرف زیاد این ماده‌ی غذایی ممکن است باعث مسمومیت پتاسیم شود. همواره پیش از افزودن مواد غذایی جدید به رژیم غذایی یا سبک زندگی‌تان باید حتما با پزشک مشورت کنید تا مجبور نشوید با عوارض مخرب برخی مواد غذایی دست و پنجه نرم کنید.

آیا دال عدس سودازا است؟

به طور کلی، عدس سودازا است و کسی که مثلاً به سرطان یا هر بیماری که غلبه ی سودا در بدن دارد، مبتلا باشد، به اندازه کافی یا حتی بیش از حد سودا در بدن دارد که باعث بیماری شده است. بنابراین به بیمار مبتلا به سرطان، معمولا مصرف عدس که در بدن سودا ایجاد می‌کند، توصیه نمی‌شود ولی این مربوط به همه افراد نیست زیرا در بسیاری افراد، مصرف عدس مفید است.

دال عدس را از کجا تهیه کنیم؟

این نوع عدس اگرچه چندان شناخته شده نیست ولی در بسیاری از سوپرمارکت ها و فروشگاه های زنجیره ای و حتی عطاری ها به فروش می رسد.

طرز تهیه خوراک دال عدس چگونه است؟

این خوراک را برای 4 نفر در نظر گرفته ایم، البته به شرطی که خورد و خوراکشان معمولی باشد!

مواد لازم برای پخت خوراک دال عدس:

• دال عدس (عدس قرمز): دو پیمانه
• پیاز متوسط: یک عدد
• سیب زمینی بزرگ: یک عدد
• سیر: 2 تا 3 حبه
• رب گوجه فرنگی: دو قاشق غذاخوری
• آب: یک و نیم لیتر
• روغن مایع: به میزان کافی
• نمک، فلفل و ادویه: به میزان کافی
• آبلیمو: به میزان دلخواه

دستور پخت خوراک دال عدس:

پیاز و سیب زمینی و سیر را نگینی خرد می کنیم. همزمان دال عدس را در قابلمه پر از آب روی شعله می گذاریم تا بپزد. دال عدس در حین پخت کف می کند و سر می رود، پس بهتر است که در قابلمه را نگذارید. در یک ماهیتابه، پیاز را تفت می دهیم و کمی که سرخ شد، فلفل و زردچوبه را هم اضافه می کنیم. البته می توانید از ادویه هایی مثل دارچین و آویشن هم استفاده کنید و به عطر و بوی غذایتان بیفزایید!

سپس سیرهای ریز خرد شده را اضافه می کنیم. بنا به سلیقه خودتان می توانید سیر را حذف یا کم کنید ولی سیر از آن دست موجودات جذاب و مفیدی است که جایگاه خاصی در آشپزی سالم دارند، پس حتما در غذاها استفاده کنید! بعد از اضافه کردن سیر، حرارت را کم کنید و مرتب مواد را هم بزنید، چون سیر زود می سوزد و تلخ می شود.
همزمان به دال عدس در حال پختمان سر می زنیم و کمی که نرم شد، سیب زمینی های خرد شده را هم به آن اضافه می کنیم.

کمی که عطر و بوی سیر بلند شد، رب را اضافه می کنیم و تفت می دهیم تا غذای خوش آب و رنگی داشته باشیم. بعد از آن کمی آب در مایه خوش رنگمان می ریزیم، فقط کمی! و نمک غذا را هم اضافه می کنیم. دو سه تا جوش که زد، چاشنی را به دال عدس و سیب زمینی در حال پخت اضافه می کنیم تا حدود نیم ساعت بجوشد و آب آن کشیده شود.

بعد از این که آب غذا کشیده شد، با نان و کمی آبلیمو نوش جان کنید. البته خوراک دال عدس را با پلو هم می شود سرو کرد.

پیشنهاد 1: این خوراک البته به روش های دیگری هم پخته می شود، مثلا جنوبی های عزیزمان، در چاشنی غذا 3-4 قاشق تمر هندی صاف کرده هم می ریزند و کلا این غذا را تند و تیز درست می کنند.

پیشنهاد 2: همچنین می توانید برای عطر و طعم بیشتر این غذا چند عدد برگ بو داخل چاشنی در حال پخت (بعد از اضافه کردن آب) بیندازید. البته حواستان باشد که برای سرو غذا برگ بوها را خارج کنید!

پیشنهاد 3: اگر می خواهید خوراکتان خیلی آبکی نباشد و قدری لعاب داشته باشد، حتما بعد از تفت دادن پیاز و سیر، یکی دو قاشق آرد هم تفت بدهید.

قیمت خوراک دال عدس

یک خانه مایی اصیل باید بتواند هزینه های خود را به خوبی مدیریت کند و برای مدیریت هزینه ها حتما باید برآوردی از آنها داشته باشد. واقعا برآورد هزینه ها با این نوسانات بازار، به یک کار سخت و پیچیده تبدیل شده، پس به ناچار مرجع قیمت مواد تشکیل دهنده ی این غذا را سایت های مختلف و سوپرمارکت های آنلاین در نظر گرفته ایم. البته با این وضعیت نابسامان و سینوسی قیمت ها ممکن است قیمت مواد غذایی، مثلا گوجه فرنگی! در محله ی شما ارزان تر یا گران تر باشد! البته این که گوجه فرنگی به خوراک دال عدس چه ربطی دارد، بماند!

دال عدس

دال عدس با قیمت های متفاوتی از طرف برندهای مختلف در بازار یافت می شود. میانگین قیمت دال عدس تا این لحظه! حدودا هر کیلو 34 هزار تومان است. مقدار دال عدس موجود در خوراک 4 نفره ی ما (البته برای آدم هایی با خورد و خوراک معمولی!) دو پیمانه یعنی حدود 200 الی 250 گرم است (اگر هر پیمانه را معادل 125 گرم در نظر بگیریم) که هزینه آن برای این حجم دال عدس 8500 تومان خواهد بود.

پیاز

براساس قیمت های ارائه شده در سایت های مختلف، قیمت هر کیلو پیاز زرد مرغوب را حدود 9 هزار تومان برآورد کرده ایم که اگر تعداد این قلم خوراکی را در سایز متوسط و در هر کیلوگرم، حدود 6 عدد در نظر بگیریم، هزینه یک پیاز متوسط در حدود 1600 تومان است.

سیب زمینی

قیمت سیب زمینی را هم براساس آمار سایت ها حدودا کیلویی 5 هزار تومان برآورد کرده ایم که اگر بخواهیم یک سیب زمینی درشت یا مثلا 2 سیب زمینی متوسط در خوراکمان مصرف کنیم و تعداد سیب زمینی های درشت در یک کیلوگرم را 4 عدد در نظر بگیریم، هزینه سیب زمینی مصرفی 1250 تومان خواهد بود.

سیر

بعد از شیوع کرونا و توصیه های پزشکی که در فضای مجازی و … در مورد مفید بودن این ماده برای درمان کرونا مطرح شد، قیمت سیر هم به شدت بالا رفت! میانگین قیمت این موجود مفید در حال حاضر حدودا کیلویی 36 هزار تومان است که اگر 2-3 حبه سیر وزنی در حدود 50 الی 100 گرم داشته باشد، به طور میانگین هزینه ای در حدود 2000 تومان می توانیم برایش در نظر بگیریم.

روغن

در زمان نگارش این مطلب، روغن به جمع مواد نایاب در بازار پیوسته و به قول شاعر «یافت می نشود، آنم آرزوست»! قیمت های موجود در سایت ها هم دور از ذهن و عجیب و غریب است! میانگین قیمت یک ظرف روغن 1700-1800 گرمی سرخ کردنی در حدود 73000 تومان است! اگر روغن مصرفی برای این خوراک را معادل 100 گرم درنظر بگیریم در حدود 4000 تومان، هزینه روغن مصرفی این غذا خواهد بود!

رب

یک قوطی رب 800 گرمی به طور میانگین قیمتی در حدود 15 هزار تومان دارد که اگر رب مصرفی برای این غذا را حدود 100 گرم در نظر بگیریم هزینه ای حدود 1800 تومان دارد.

سایر مواد

تا اینجا برآورد هزینه ی مواد اصلی خوراک را محاسبه کردیم. برای سایر مواد مثل نمک و ادویه و کمی چاشنی آبلیمو هم شاید بتوان هزینه ای در حد 2 الی 3 هزار تومان در نظر بگیریم. یک کیلو آرد سفید، قیمتی در حدود 7000 تومان دارد که اگر آرد مصرفی در این خوراک را حدود 100 گرم در نظر بگیریم، هزینه ای حدود 700 تومان خواهد داشت. اگر بخواهیم این غذا را با نان سرو کنیم، مثلا نان سنگک و برای 4 نفر 2 عدد نان سنگک 3 هزار تومانی در نظر بگیریم، هزینه نان مصرفی هم حدود 6 هزار تومان است. البته اگر پای تمر هندی و برگ بو هم به این غذا باز شود، ماجرایی دارد علی حدّه!

هزینه کل یک پرس خوراک دال عدس برای 4 نفر

هزینه این خوراک 4 نفره با این تفاصیل در حدود 27 الی 28 هزار تومان و سرانه هر نفر حدود 7000 تومان است. یعنی با صرف 7 هزار تومان می توانید یک غذای کامل و سالم و همه چیز تمام میل کنید! البته که باز هم تاکید می کنیم که این قیمت کاملا تخمینی است و شاید برآورد در زمان و مکانی دیگر! کاملا متفاوت از آب دربیاید!

تجربه شما در پخت غذاهای ارزان و سالم در این روزها چگونه است؟ حتما تجارب خود را با ما در میان بگذارید.

برای اطلاع و استفاده از سایر مطالب ما، به کانال تلگرام خانه ما بپیوندید: